استفاده از فضای گلخانه ای برای پرورش گیاهان و میوه جات یا به اصلاح کشت گلخانه ای موضوعی است که در این سال ها بیشتر از پیش به آن پرداخته شده است. گلخانه در واقع محیطی است که به وسیله سازه های فلزی جهت کاشت و محافظت گیاهان و میوه های خارج از فصل ساخته میشود. پیشتر از مصالحی مانند چوب و آجر برای پوشاندن سقف و دیوار گلخانه ها استفاده میکردند. سپس شیشه جایگزین آنها شد، در حال حاضر از نایلون کشاورزی نیز برای مسقف کردن فضای گلخانه یا دیوارکشی آن نیز استفاده میکنند. برای رشد گیاهان یا میوه ها در فضای گلخانه ای نیاز به فراهم کردن یک سری از موارد است که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
14 ابزار و تجهیزات مهم گلخانه ای |
| سازه گلخانه پوشش گلخانه ای وسایل گرمایشی فن تهویه هوا تجهیزات روشنایی تجهیزات آبیاری گلدان و ظروف مناسب جهت کاشت بیل، قیچی و سایر ابزارآلات کشاورزی دماسنج دریچه و درب بازکن اتوماتیک کفپوش گلخانه ای نیمکت و قفسه های گلخانه ای سنجش کیفیت خاک گلخانه تخلیه آب باران |
1. سازه گلخانه
سازه گلخانه اتصالاتی است که اغلب به صورت فلزی بوده و بهم پیچ و مهره شده و اسکلت اصلی یک گلخانه را پدید می آورد. پس از آن برای پوشاندن دیواره ها و سقف و جلوگیری از ورود سرما و گرما در فواصل مختلف از شیشه یا نایلون های کشاورزی استفاده میکنند. این سازه ها از نظر اندازه و ابعاد بسته به نوع کار گلخانه متغیر هستند. انواع سازه گلخانه براساس شکل ظاهری آنها شامل موارد زیر میشود:
| گلخانه سقف شیروانی | گلخانه سقف قوسی | گلخانه سقف گنبدی |
| هدایت برف و باران به سمت ناودان در اثر شیب سقف شکست اشعه نور به سمت فضای داخل |
مناسب متراژهای بالا سازگار با همه نوع شرایط آب و هوایی کاهش مصرف سوخت استفاده از پوشش های پلی اتیلن یا نایلون های کشاورزی وزن کم |
قابل استفاده در سازه هایی با عرض بالا استفاده از پوشش پلاستیک یا پلی کربنات سازگار با همه نوع شرایط آب و هوایی مقاومت بالا |
| معایب: وزن سنگین گران بودن نصب در مناطق سردسیر و باران خیز |
معایب: تهیوه نامناسب عدم هدایت صحیح برف و باران روی سقف و ماندن رطوبت در بالاترین نقطه |
2. پوشش گلخانه، مهم ترین مورد لیست
پوشش گلخانه اصلی ترین مورد از لیست 10 تایی تجهیزات مورد نیاز برای یک گلخانه است. معمولا از یک سازه شیشه ای یا متریال پلاستیکی برای نایلون گلخانه استفاده میکنند. البته معمولا در گلخانه های با وسعت بزرگتر سعی میکنند برای مقرون به صرفه بودن از تعداد دیوارها با کنار هم قرار دادن گلخانه ها بکاهند. برای ایجاد یک پوشش مناسب گلخانه ای از موارد زیر میتوانید استفاده کنید:
حتما بخوانید: آموزش نحوه نصب نایلون گلخانه
| فیلم پلی اتیلن | ورق های پلی کربنات | شیشه | پلی وینیل فلوراید | ورق های pvc |
| دارای ضخامت بالا انعطاف پذیری مناسب پخش نور مناسب به دلیل شفافیت نایلون جلوگیری از نفوذ اشعه های uv خورشید مقرون به صرفه برای گلخانه های وسیع طول عمر زیاد |
جنس پلاستیک ضخیم شفافیت ای به اندازه شیشه دارد انتقال نور خوب وزن سبک جابجایی و برش و نصب راحت |
مناسب برای گلخانه های کوچک خانگی | قیمت بالا طول عمر بالا مقاومت خوب |
قیمت بالا نصب سخت امکان شکستگی دارد |
3. سیستم گرمایش گلخانه
سیستم گرمایش گلخانه با هدف افزایش دما و تولید گرما در محیط تعبیه میشود. این آیتم تاثیر زیادی در روند بازدهی و نتیجه خواهد داشت، زیرا وظیفه تامین گاز پروپان گلخانه ای را برعهده دارد. توان و ظرفیت سیستم گرمایشی یک گلخانه به عواملی مانند نوع پوشش، متراژ محیط، نوع کشت و به طور کلی ساختار آن گلخانه بستگی دارد. به طور مثال یک بخاری با با ظرفیت حرارتی 200.000 کیلوکالری بر ساعت توان گرم کردن 700 تا 1000 متر فضا را دارد. در جدول زیر انواع سیستم های گرمایش گلخانه به همراه مزایا و معایب هرکدام توضیح داده شده است. گروه صنعتی فامکو با تولید چندین نوع دستگاه گرمایش گلخانه ای یکی از شرکت های پیشرو در این زمینه است.
| گرمایش از کف گلخانه | هیتر | دیگ بخار | تابش نور | جئوترمال |
| مزایا:
جلوگیری از ورود گازهای سمی معایب: چک مکرر دمای سطح لوله ها |
مزایا:
هزینه کمتر نسبت به دیگر روش ها |
مزایا:
قرار گیری در ارتفاع چند سانتی زمین جهت جلوگیری از یخ زدگی لوله ها معایب: لوله کشی پیچیده |
مزایا:
نصب روی سقف معایب: اعمال گرما برای کل محیط |
4. فن تهویه هوا
از دیگر تجهیزات لازم برای ایجاد یک فضای گلخانه ای استاندارد، فن های تهویه هوا هستند که برای جلوگیری از راکد ماندن هوا، حذف رطوبت و دفع مواد میکروبی و گرد و غبار به سراغ آنها میرویم. در فصول گرم سال و با افزایش دما، تهویه هوا به یک عنصر ضروری تبدیل میشود که اگر به موقع انجام نشود، عواقبی چون کاش رشد بوته ها و افزایش رشد آفات را در پی خواهد داشت. سیستم های سرمایشی علاوه بر تهویه، کار خنک سازی محیط را نیز بخوبی انجام میدهند. با کمک سیستم تهویه هوای مطبوع بخوبی میتوان از رکود هوا جلوگیری و هوای سالم را به محیط تزریق کرد. با ایجاد یک محیط رشد خنک و مطبوع، گیاهان یا میوه های شما رشد خیلی خوبی خواهند داشت. دمای ایده آل برای یک گلخانه بین 10 الی 22 درجه سانتی گراد است.
در روش دیگر جهت تهویه هوای گلخانه میتوان دریچه های روی سقف را نیز باز کرد که البته این روش سختی های خاص خودش را نیز دارد. اما به دلیل آنکه هوای گرم سبک تر است بالا رفته و هوای سرد پایین میماند. به این ترتیب دمای گلخانه کاهش پیدا میکند. از انواع سیتم های تهویه گلخانه میتوان به فن های سیرکوله، پد سلولزی و … اشاره کرد.
5. تجهیزات روشنایی گلخانه
مورد مهم بعدی در لیست 10 تایی تجهیزات گلخانه که نباید آن را ساده گرفت، بحث سیستم روشنایی است. اگر گلخانه شما در فضای باز باشد نور آن در روز از طریق خورشید تامین میشود ولی چنانچه در محیط بسته باشد یا نیاز به شبیه سازی فضای روز جهت طولانی تر کردن ساعت برای گلدهی گیاهان باشد، برای تامین نور آن باید دست بکار شوید. لامپ های فلورسنت و چراغ های LED روشنایی محیط را بدون ایجاد گرما فراهم میکنند. چراغ ها و لامپ هایی که داخل محیط گلخانه قرار میگیرند، به طور مستقیم به روند رشد گیاهان کمک میکنند. در واقع برای سیستم روشنایی گلخانه نیاز به برق است. در نتیجه از کابل برقی باید استفاده شود که نسبت به رطوبت محیط، عایق و ضد زنگ بوده و ظرفیت عبور حداکثر جریان را نیز داشته باشد. به طور مثال تابلو برق هایی از جنس استیل، پلی کربنات، ورق گالوانیزه و … . مزیت ایجاد برق کشی در گلخانه این است که میتوان با تهیه یک ژنراتور برق از عواقب ناشی از قطعی های بیخبر جلوگیری کرد.
لامپ هایی با قابلیت تایمر خاموش-روشن برای رشد گیاهان نیز در بازار وجود دارد که میتوان برای تامین روشنایی آنها بکار برد. البته برای گلخانه های وسیع تر، خرید پروژکتور رشد گیاه مقرون به صرفه تر است.
6. تجهیزات آبیاری
انواع مختلف سیستم های آبیاری گلخانه ای شامل موارد زیر میشود:
- سیستم آبیاری قطره ای: در این روش یک مخزن وجود دارد که آب در آن ذخیره شده و کم کم وارد گلخانه و به سمت ریشه گیاهان میرود. به همین دلیل بهترین روش بوده زیرا مصرف آب را تا 70% کاهش میدهد.
- سیستم مه پاش
- سیستم آب پاش
- آبیاری دستی
به طور کلی تجهیزات لازم برای آبیاری گیاهان در فضای گلخانه شامل شلنگ و اتصالات آن، شلنگ سیم پیچ، شلنگ آب شکن، لوله های PVC و رایزرهای محکم میشود. تمامی این موارد از شدت پاشش آب کاسته و قادرند تا مواد معدنی را به خوبی در خاک منتشر کنند. استفاده از حصیرهای مویرگی و سوراخ دار نیز منجر به نگهداری آب در ریشه نهال ها و گیاهان میشود. برخی از گلخانه داران نیز به تازگی آب های روان یا انباشته شده در اثر باران را طی یک روش اقتصادی از طریق بشکه های بارانی جمع کرده و برای آبیاری گلخانه استفاده میکنند.
7. گلدان و سینی جهت کاشت بذر
سینی، قابلمه، ظروف حمل نهال و بذر لوازمی هستند که یک فضای به دور از هرگونه آلودگی را برای رشد گیاه فراهم میکنند. این سینی ها به صورت جداگانه برای هر گیاهی در نظر گرفته میشود. سایر تجهیزات عبارتند از: تشک گرم کننده نهال، ایستگاه گرم جوانه زنی، تشک انتشار دوباره گرما، تکیه گاه گیاه که البته داشتن آنها در همه گلخانه ها ضروری نبوده و بسته به نوع فعالیت آن گلخانه دارد.
8. بیل، قیچی و سایر ابزارآلات کشاورزی
یک سری از ابزارها پیش نیاز کشاورزی است مانند بیلچه، قیچی هرس، دستکش باغبانی، بیل، کلنگ، فرغون و … . فرقی نمیکند در باغ کشاورزی میکنید یا در گلخانه؛ این ابزارها برای ریختن خاک در گلدان، کاشت نهال، برداشتن برگ های خشک شده و کارهای دیگر لازمتان میشود. ابزارهای دیگری مانند گاری یا واگن نیز برای جابجایی و حمل و نقل راحتتر گیاهان یا محصولات نهایی لازم است.
9. دماسنج
دماسنج، وسیله ای که قادر است دما را براساس واحدهای مختلف اندازه گیری کند. وجود دماسنج در گلخانه یکی از نکات کوچک اما پراهمیتی است که نباید از آن غافل شد. دمای محیط، میزان رطوبت و شرایط آب و هوا در کنار سایر نکاتی که در لیست تجهیزات گلخانه ای به آن اشاره شد همگی مسبب ایجاد یک شرایط ایده آل برای رشد گیاهان هستند. نکته مهمی که باید به آن توجه داشت یکسان بودن دمای محیط در ساعات شب و روز است تا به گیاهان شوکی وارد نشود. به طور معمول این دماباید بالای 21 درجه سانتیگراد باشد. پس چک کردن دمای محیط در فواصل شب و روز آن هم از طریق قرار دادن دماسنج در سطح گیاه بعلت وجود تفاوت ارتفاع در محیط گلخانه از جمله کارهایی است که باید انجام داد.
دمای گلخانه را میتوان با دماسنج های گوناگونی اندازه گرفت. انواع دماسنج های گلخانه ای موجود در بازار شامل دماسنج کم حافظه، استاندارد، مادون قرمز لیزردار، مینی پنل، مانومتر، ایستگاه های دمای داخلی و خارجی گلخانه، باد، هوا و نورسنج می شوند. لازم به ذکر است که وجود یک دماسنج در کل محیط گلخانه کافی نیست و از چندین دماسنج برای ارزیابی دمای محیط باید استفاده کرد.
10. دریچه و درب بازکن اتوماتیک
دریچه های هوا تعبیه شده در فضای گلخانه و حتی درب های ورود و خروج منجر به تخلیه هوای گرم درونی و ورود هوای تازه به محیط میشوند. نوعی از درب بازکن های اتوماتیک هستند که با انرژی خورشیدی کار میکنند. به این صورت که وقتی در سیلند درب گرما تجمع پیدا کند دریچه درب به صورت کاملا خودکار و اتوماتیک باز شده و هنگامی که درجه حرارت پایین آمد، دریچه بسته می شود.
11. کفپوش گلخانه ای
گلخانه ها از نظر بستر کشت به دو صورت هستند. یا روی زمین یا به صورت طبقه بندی شده و عمودی. برای قسمت های پیاده روی میان نهال ها از کف پوش استفاده میشود که در هر دو مورد کفپوش گلخانه باید سطحی صاف، استوار و محکم داشته باشد. البته در نوع کشت زمینی نوع کفپوشی که برای گلخانه انتخاب میکنید از این جهت مهم است که میتواند رشد علف های هرز را کنترل کند.
12. نیمکت و قفسه های گلخانه ای
نیمکت و قفسه های گلخانه ای باعث استفاده بهینه از حداکثر فضا میشوند. طراحی این قفسه ها به صورت توری هستند که هوا و نور از سوراخ های آن رد شوند. استفاده از طبقات عمودی در سیستم کشت گلخانه ای با حداکثر ارتفاع 3 متر یک شیوه مدرن و متداول است. این چیدمان حتی به مشتریان نیز کمک میکند تا چنانچه برای خرید تکی به گلخانه مراجعه میکنند راحتتر محصول مورد نظر خود را انتخاب کنند. انواع نیمکت و قفسه های گلخانه ای عبارتند از:
- نیمکت های گلخانه ای حرفه ای EZ-Grow
- نیمکت های چرخ دار
- کیت های نیمکت نشینی EZ-Grow
- پانل های بالای نیمکت فلزی گسترده
13. سنجش کیفیت خاک گلخانه
از کیت های آزمایش خاک و کود جهت ارزیابی بهینه و کافی بودن میزان خاک در دسترس گیاهان و درختان استفاده میشود. البته قبل از اینکار توصیه میکنیم از کود ارگانیک و مناسب نوع کشت خود استفاده نمایید. برای انتخاب دستگاه های مربوط به سنجش کیفیت خاک گلخانه میتوانید با یک مهندس کشاورزی مشورت کنید.
14. سیستم تخلیه آب باران
برخی از گلخانه داران به تازگی آب های روان یا انباشته شده در اثر باران را طی یک روش اقتصادی از طریق بشکه های بارانی جمع کرده و برای آبیاری گلخانه استفاده میکنند.
این سیستم را در هر دو سمت گلخانه با مخرنی جداگانه میتوان تعبیه کرد. از دیگر مزایای این روش مقرون به صرفه بودن، نصب ساده، حفظ رطوبت خاک و کمک به حفظ سلامت و رشد گیاهان میباشد.
جمع بندی:
تولید خارج از فصل یکی از اتفاقات مثبتی است که در این سال ها در صنعت کشاورزی شاهد آن بوده ایم. در واقع دلیل اصلی رواج کشت های گلخانه ای نیز همین مورد بوده است. از جمله مزایای کشت در گلخانه میتوان به کنترل زمانبندی تولید، تغییر دما، تسلط بر میزان نفوذپذیری اشعه های فرابنفش خورشید، گازهای O2 و Co2 و … اشاره کرد. با فراهم کردن این شرایط و سایر تجهیزات گلخانه ای لازم میتوان در فصولی از سال که تقاضا بالا و محصول کمتر است، تولیدات و سود خوبی داشت.
گفتنی است تجهیزات لازم برای یک گلخانه بسته به نوع فعالیت، کشت و متراژ آن متفاوت است. ما در این مقاله به لیستی از عمومی ترین تجهیزات لازم برای راه اندازی یک گلخانه اشاره کرده ایم.
8 دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید
قیمت این تجهیزات گلخانه رو هم بفرمایید لطفا
سلام و درود جناب رجبی عزیز
قیمت هرکدام از تجهیزات گلخانه که مورد نیازتون هست رو میتونید از طریق شرکت های تولید کننده شون پیگیری کنید
لطفا درباره مراکزی که فروش تجهیزات گلخانه دارند هم توضیحاتی بدید
این مراکز رو میتونید با جستجو در اینترنت پیدا کنید
ممنون برای راه اندازی گلخانه لیست کاملی بود
ممنون از حسن نظر شما
سلام من می خوام یه گلخونه کوچک در داخل پدیرایی منزل درست کنم لطفا راهنماییبفرمایید
درود بر شما
میتونید با توجه به مساحتی که در اختیار دارید از شیشه یا لوله های PVC (بعنوان چارچوب کار) در کنار پوشش نایلونی (ترجیحاً یو وی دار) استفاده کنید
توجه داشته باشید که اگر فضای گلخانه کوچک است ترجیحا بهتره که در معرض تابش شدید آفتاب نباشد